- huş
- is. <fars.>1. Diqqət, fikir. . . Bir iskamyada oturan oğlanın huşunun yarısı müəllimdə olanda, yarısı da yanındakı qızda olacaq. . C. M.. <Dərviş:> Huşum və bədənim ləmsləşdi, pozğunlaşdı, özümü duymaz oldum. . A. D.. Huşa getmək – fikrə getmək, fikrə dalmaq, xəyala dalmaq. Mən səni düşünərək getdiyim zaman huşa; Bəlkə də sən girirsən əlbəyaxa vuruşa? Ə. Cəm.. Huşu dağılmaq – fikrini cəmləşdirə bilməmək, fikri dağılmaq. Huşundan çıxmaq – yadından çıxmaq, unutmaq.2. Mürgü, yarıyuxulu hal. Huş aparmaq, huşa getmək – mürgüləmək. – <Sayalı və Durna> xəstəxanadan içəri girən zaman Xasay huşa getmişdi. Ə. Vəl.. Kamal da yerinə uzanmış, amma yatmamışdı. Arabir onu huş aparırdı. M. Rz..◊ Huşa getmək – bax huşunu itirmək. <Vəzir:> <Oğlanın> . . xörəyinin içinə bihuşdarı tökün. Huşa gedən kimi götürüb tolazlayın bir dərənin içinə. (Nağıl). Huşa gəlmək – ayılmaq, huşu özünə gəlmək, özünə gəlmək. Reyhan huşa gəlib, özünü divlərin yanında gördü. (Nağıl). <Münəvvər:> Ana, sən insaf elə, qoy mən o qədər bu evdə qalım ki, babam huşa gəlsin. M. S. O.. Huşa gətirmək – ayıltmaq, özünə gətirmək. Qaraçılar xeyli çalışdıqdan sonra hər ikisini <Yasəmən ilə Qaraca qızı> huşa gətirdilər. S. S. A.. Adamlar oğlanı örtülü maşınların birinin içinə aparıb, huşa gətirməyə başladılar. Ə. S.. Huşdan getmək – bax huşunu itirmək. Axırda Dəmirçioğlu huşdan gedib yıxıldı. «Koroğlu». Huşu başına gəlmək – bax huşa gəlmək. Gülsəhərin huşu yavaş-yavaş başına gəlir, adamları tanımağa başlayırdı. Ə. Vəl.. Huşu baş(ın)dan çıxmaq (uçmaq) – bax huşunu itirmək. Şahzadə Mütalibin huşu başından uçdu. Bir vaxt gözün açıb gördü, lələ köçüb, yurdu boş, qızlardan əsər yoxdu. . (Nağıl). <Bəhram> duruxdu, sanki huşu başından çıxdı. Ə. Vəl.. Huşunu aparmaq – heyran etmək, məftun etmək, valeh etmək. Əziziyəm bağ sinə; Səyyad keçər dağ sinə; Baxdım, huşum apardı; Mərmər buxaq, ağ sinə. (Bayatı). Huşunu başına yığmaq – fikrini cəmləşdirmək, düşünmək, fikirləşmək, götür-qoy eləmək. Mən məəttəl qalmışdım və heç macal eləmədim ki, huşumu başıma yığam. . C. M.. Huşunu itirmək – bihuş olmaq, özündən getmək, huşdan getmək, bayılmaq, qəşş etmək. <Nəbi:> Yazığın üz-gözü, hər yeri qandır; Huşunu itirib, halı yamandır. S. Rüst..
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.